به نقل از «تابناک»

در مرز تاجیکستان و قرقیزستان چه خبر است؟

تاریخ انتشار: ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۳۹۲۶۲

به گزارش تابناک به نقل از فرارو، وقوع درگیری میان مرزبانان قرقیزستان و تاجیکستان در چهارشنبه هفته گذشته (۱۴ سپتامبر /۲۳ شهریور) دور جدیدی از تنش را در مناسبات میان دو کشور به همراه داشته است. با وجود توافق بر سر آتش در روز جمعه (۲۵ شهریور)، دیروز شنبه، مجددا درگیری‌های سنگینی میان نظامیان دو کشور به وقوع پیوست تا وضعیت بیش از بیش نگران کننده شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 همانند درگیری‌های چند سال گذشته کانون درگیری‌ها میان دو کشور، منطقه «بادکند» بوده که با منطقه شمالی ولایت سغد در تاجیکستان همسایه بوده و میزبان یک «برون‌بوم» تاجیک به نام «واروخ» است. روز جمعه رئیس جمهوری قرقیزستان و همتای تاجیکش بر سر یک آتش‌بس و عقب‌نشینی نیروهایشان در یک نشست منطقه‌ای در ازبکستان توافق کرده بودند، اما بر خلاف این توافق دیروز مجددا درگیری‌ها میان دو طرف اوج گرفت.

در جدیدترین گزارش‌ها نیز وزارت بهداشت قرقیزستان اعلام کرده که ۲۴ شهروند کشته و ۸۷ تن مجروح شده‌اند. هنوز مشخص نیست چه تعداد از آن‌ها نظامی بوده‌اند. تبادل آتش مرزی در نزدیکی پاسگاه مرزی کخ در نزدیکی روستای واروخ در شمال شهر اسفره تاجیکستان رخ داده است. طرفین یکدیگر را به آغاز درگیری متهم کرده‌اند.

درگیری‌های اخیر در شرایطی به وقوع پیوسته که پیش‌تر در ۳ ژوئن ۲۰۲۲ (۱۳ خرداد ۱۴۰۱) درگیری محدودی میان نیرو‌های مرزبانی دو کشور رخد داده بود. همچنین، در اواخر ژانویه سال جاری میلادی (۲۰۲۲) –بهمن ۱۴۰۰) در مقاطع مختلف درگیری‌ها متعددی میان مرزبانان دو کشور رخ داده بود که برای حل آن دو کشور همسایه توافق کرده بودند نیرو‌های خود را از منطقه مورد مخاصمه خارج کنند و گشت‌زنی‌های مرزی را هماهنگ سازند.

اما مهم‌ترین درگیری میان دو کشور در آوریل ۲۰۲۱ (اردیبهشت ۱۴۰۰) در منطقه مرزی «بادکند» به وقوع پیوسته بود که منجر به کشته و زخمی شده ده‌ها نفر شده بود. در این مقطع با میانجی‌گری روسیه و میان امامعلی رحمان، رئیس جمهوری تاجیکستان و سادیر جاپاروف، رئیس جمهوری قرقیزستان، گفتگو صورت گرفت و در نهایت آتش‌بس برقرار شد.

سایه سنگین تقسیمات تحمیلی بر تنش میان بیشکک و دوشنبه
همانند بسیار از بحران‌های سیاسی و نظامی در نقاط مختلف جهان، درگیری‌های میان قرقیزستان و تاجیکستان نیز تا حد زیادی در اعمال مرز‌های تحمیلی پس از یک رخداد بزرگ در سطح نظام بین‌الملل ریشه دارد. تنش میان این دو کشور محصور در خشکی نیز می‌بایست در تنش‌های برجای مانده از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ریشه‌یابی شود.

در واقع، در ایام دورتر یعنی قبل از ایجاد اتحاد جماهیر شوروی و انقلاب بلشویک‌ها، در دوران روسیه تزاری در منطقه آسیای مرکزی در سده نوزده و بیست میلادی تصوری از آینده استقلال و ایجاد دولت‌‎های نوین در منطقه آسیا مرکزی وجود نداشت. بعد از به قدرت رسیدن بلشویک‌ها و ایجاد اتحاد جماهیر شوروی نیز روس‌ها بنا به دلایلی همچون تمرکز گرایی و توجه به کنترل گسترده آسیای میانه، مرزبندی‌های محلی بین جمهوری‌های این منطقه را بر اساس سیاست‌ها و راهبرد خود تغییر می‌دادند و در بسیاری از شرایط در اعمال این تغییرات به ساختار دموگرافی و هویت ساکنان منطقه توجهی نداشت.

اما پس از فروپاشی بلوک شرق و پایان عصر جنگ سرد در سال ۱۹۹۱ چال‌های بزرگ برای جمهوری‌های تازه استقلال یافته بر جای ماند و این تنش‌ها همجنان در سطوح مختلف گریبان‌گیر دولت‌های حاضر در مناطق آسیای مرکزی است. در این میان دو کشور تاجیکستان و قرقیزستان، با وجود گذشت حدود سه دهه از استقلال خود، همواره یکدیگر را به نقض مرز متهم و طرف دیگر را مقصر اعلام می‌کنند.

تاجیکستان با قرقیزستان ۹۷۲ کیلومتر مرز مشترَک دارد. از زمان فروپاشی شوروی تا کنون دو طرف بر سر تعیین و علامت گذاری نزدیک ۵۲۰ کیلومتر خط مرزی به توافق رسیدند. حتی بحرانی‌تر از این موضوع این است که بقیه خط مرزی دو کشور مشخص نشده و همین امر موجب شده که ساکنان مناطق مرزی بر سر استفاده از منابع آب، راه، چراگاه و زمین با هم اختلاف نظر داشته باشند و در مقاطع مختلف شاهد درگیری‌های خونین میان شهروندان دو کشور باشیم. در این میان، بدون تردید مهم‌ترین کانون بحران میان دو کشور، مناقشه بر سر منطقه «واروخ» است.

 

منطقه واروخ جزئی از خاک تاجیکستان است، به دلیل عدم پیوستگی جغرافیایی با سرزمین مادری، برای تردد با دیگر بخش‌های تاجیکستان با مشکلاتی مواجه است. همین موضوع نیز نگاه ویژه قرقیز‌ها را نسبت به این موضوع جلب کرده بود. در سال‌های اخیر نیز گزارش‌هایی مبنی بر پیشنهاد طرف قرقیزستانی برای مبادله منطقه استراتژیک واروخ با میزان مشابهی از سرزمین‌ها در مناطق دیگر (۱۲ هزار هکتار در منطقه بادکند) در رسانه‌ها منتشر شده که واکنش شدیداللحن و خشم شدید افکار عومی تاجیک‌های را به همراه داشته است.

البته باید توجه داشت که اختلافات مرزی تاجیکستان تنها به قرقیزستان محدود نمی‌شود، بلکه این کشور با قزاقستان نیز اختلافات عمیقی دارد. به گونه‌ای که امروزه تاجیک‌ها به این علت که استان‌های تاجیک‌نشین سمرقند، بخارا، سرخان دریا و بخشی از وادی فرغانه به ازبکستان واگذار شده است خود را در تقسیم‌های پیشین منطقه از همه بیشتر زیان دیده می‌بینند. در واقع، سیاست‌های سوسیالیستی، دولت شوروی طی سال‌های بعد از ۱۹۱۹ همواره بستری برای بی توجهی به ساختار هویتی منطقه بوده و زمینه‌ساز بحرن‌های کنونی است.

منبع: تابناک

کلیدواژه: مذاکرات وین اربعین لیز تراس قاسم مکارم مهسا امینی تاجیکستان قزاقستان شوروی مذاکرات وین اربعین لیز تراس قاسم مکارم مهسا امینی میان دو کشور درگیری ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۳۹۲۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سپاه بزرگ‌ترین نیروی ضد تروریسم جهان است/ آمریکا به دنبال آتش بس در غزه نیست

بین الملل تابناک: امروز دوشنبه، دهم ارديبهشت ۱۴۰۳ نشست خبری سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی برگزار شد و ناصر کنعانی در آخرین نشست هفتگی با خبرنگاران به پرسش‌های خبرنگاران داخلی و خارجی پیرامون مسائل مختلف سیاست خارجی پاسخ داد.

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه صبح امروز (دوشنبه‌) در نشست خبری هفتگی خود با خبرنگاران که در نمایشگاه بین المللی توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد، اظهار داشت: ما تقویت روابط با همه کشورهای خلیج فارس را مهمترین عامل برای تحقق ثبات، امنیت دسته جمعی، آرامش و پیشرفت پایدار برای همه منطقه می‌دانیم.

وی گفت: ما همواره منادی دوستی و برادری میان کشورهای منطقه بوده و هستیم و معتقدیم که کشورهای منطقه در چهارچوب منافع مشترک می‌توانند امنیت منطقه‌ای را برای شکوفایی و توسعه پایدار محقق کنند.

کنعانی بیان کرد: برگزاری چنین نمایشگاهی در راستای ارایه توانمندی‌های صادراتی ایران در این منطقه ـ که در شرایط خاصی هم به سر می برد و البته با مشارکت بازرگانان، تجار و مقامات دولت‌های دور و نزدیک ـ نشان‌دهنده این است که ایران عزم و اراده‌ای جدی برای تحکیم ثبات و امنیت و توسعه پایدار منطقه دارد.

هم افزایی دستگاه‌های اجرایی در برگزاری نمایشگاه

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: در سه روز گذشته از برپایی نمایشگاه، شاهد برگزاری نشست های دوجانبه بسیار خوبی بین تجار شرکت کننده و تولیدکنندگان ایرانی بودیم و پیش بینی می‌کنیم که حجم قراردادی که بسته می‌شود، بیش از حجم قرارداد نمایشگاه گذشته باشد.

وی گفت: همچنین این نمایشگاه فرصت مناسبی برای گفت‌وگو میان مقامات ایران با مقامات بیش از ۲۲ کشور حاضر در این رویداد فراهم آورده است. 

کنعانی افزود: برگزاری این نمایشگاه در این مقطع زمانی خودش دست‌آورد بزرگی برای دولت جمهوری اسلامی ایران است. ایران هم در حوزه سیاسی و هم در حوزه امنیت و برای تثبیت امنیت در منطقه در مقابل کسانی که امنیت منطقه را دچار خدشه کردند، مقتدرانه عمل کرده و هم نمایشگاهی را با چنین حجمی از حاضرین خارجی برگزار می‌کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: این نمایشگاه مصداقی خوب برای همکاری میان دستگاه‌های مختلف کشور است. همانطور که ما شاهد همکاری میان دیپلماسی و میدان برای ایجاد ثبات و امنیت در منطقه بودیم، برگزاری چنین نمایشگاهی هم نشان دهنده هم افزایی مطلوب میان دستگاه‌های اجرایی کشور است.

برخورد خشن پلیسی با دانشجویان آمریکا محکوم است

وی گفت: آنچه در دانشگاه های آمریکا شاهد هستیم نشان دهنده بیداری افکار عمومی جهان نسبت به مساله فلسطین و عمق و دامنه تنفر عمومی نسبت به رژیم صهیونیستی و نسل کشی در غزه توسط اسرائیل با حمایت آمریکا و برخی دولت‌های اروپایی است.

کنعانی تصریح کرد: کسانی که به عدالت فکر می‌کنند و بها می‌دهند بیش از این دیگر حمایت برخی دولت‌ها از نسل کشی اسرائیل را تحمل نمی‌کنند و نمی‌توان با برخوردهای خشن و پلیسی صدای معترضان را بست. وزارت امور خارجه ایران برخورد پلیسی را با مطالبات دانشجویی به هیچ وجه نمی پذیرد و این نوع برخورد را نگران کننده می‌داند و لازم است که جامعه جهانی با این مساله برخورد کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: آمریکا با اجازه دادن به پلیس برای برخورد خشن در محیط دانشگاه مشخص کرد که رفتار و رویکردی دوگانه با شعارهای حقوق بشری دارد. آنها باید اجازه دهند که دانشجویان به بیان دیدگاه و ابراز رأی خود بپردازند و خاموش کردن صدای دانشجویان با رفتارهای خشن خاموش کننده مطالبات بر حق افکارعمومی جهان نخواهد بود و لازم است که دنیا و کشورهای حامی رژیم صهیونیستی به این مهم توجه کنند.

افق روشنی را در روابط میان ایران و عربستان داریم

وی گفت: مناسبات دوجانبه ایران و عربستان در مسیر طبیعی خودش پیش می‌رود و شاهد تداوم گفت‌وگوها و مشورت‌ها میان دو طرف در دو سطح سیاسی و اقتصادی هستیم و حضور هیأت اقتصادی عربستان در نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران نشانه دیدگاه عربستان همسو با نگاه ایران به منظور زمینه سازی افزایش توسعه تبادلات تجاری است.

کنعانی بیان کرد: ما موضوعات اقتصادی را از ابتدای ازسرگیری مذاکرات دو طرف در دستورکار داشتیم و هر دوطرف بر این مهم متفق القول هستند و گفت‌وگوها در حال انجام است.

سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: در حال حاضر هیات وزارتی ایران به سرپرسی آقای خاندوزی، وزیر اقتصاد به منظور شرکت در نشست بانک توسعه اسلامی در عربستان حضور دارند. همچنین، هیات شرکت کننده در سطح معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه به منظور شرکت در نشست منطقه‌ای داووس در عربستان حضور دارد و ما از فرصت گفت‌وگوهای دوجانبه با طرف‌های‌ شرکت کننده استفاده می‌کنیم. افق روشنی را در روابط میان ایران و عربستان می‌بینیم و سفرای دو کشور گفت‌وگوهای خود را با مقامات عالی رتبه دو طرف پیگیری می‌کنند.

سپاه بزرگ ترین نیروی ضد تروریسم در جهان است

سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: اگر نبود نقش سپاه در مبارزه با تروریسم چندجانبه، باید اعضای پارلمان اروپا در پشت درب‌های پارلمان خود ور معرض تهدید تروریستی قرار می‌گرفتند. سپاه بزرگترین نیروی ضد تروریستی در جهان است و توصیه می‌کنیم که در قبال سپاه درست تصمیم بگیرند و به درستی بیندیشند.

کنعانی بیان کرد: اجرای اسناد و توافقات اصل مهمی است و مورد تاکید رهبری انقلاب هم هست که باید سازوکاری برای اجرایی کردن آنها تعیین شود. وزارت امور خارجه همواره در حوزه اجرای اسناد دوجانبه سازوکارهای پیگیری خود را داشته و دارد و در حوزه‌های دوجانبه اسناد را مورد مداقه قرار می‌دهد و نتایج بررسی خود را به دستگاه‌های دیگر هم ارجاع می‌دهد.

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: اینکه صد در صد اسناد و توافقات دوجانبه اجرایی میشود به هرحال در این موضوع دو طرف وجود دارد. افزایش نرخ تبادلات و توافقات ایران با شرکای خارجی و افزایش حجم سرمایه گذاری های خارجی و تحقق برخی پروژه‌های مشترک ـ چه در حوزه‌ همسایگان و چه با کشورهای دورتر ـ نشان دهنده موفقیت نسبی ایران بوده و البته ما تلاش خود را همچنان ادامه می‌دهیم.

مبارزه با تروریسم در جهان عزم و اراده مشترک میطلبد

کنعانی بیان کرد: هر گونه اقدام و عملیات ترویستی ـ چه علیه شهروندان و چه علیه اماکن دولتی ـ در روسیه یا هر کشور دیگری از نظر ما محکوم است. ایران در مبارزه با تروریسم در کنار دوستان و از جمله روسیه است. تروریسم تهدیدی مشترک برای همه کشورهای جهان است. 

وی گفت: بعضی کشورها در راستای منافع نامشروع خود از تروریسم برای تأمین اهدافشان استفاده می‌کنند و این رویکرد مخرب و غلط برای تمام جهان نتایج دلخراشی داشته و رخدادهای تلخی ـ چه در روسیه، چه در ایران و چه در برخی کشورهای دیگر منطقه ـ نشان می‌دهد که همچنان تروریسم تهدیدی برای ملت‌ها به شمار می آید.

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: برخی کشورها از تروریسم به عنوان ابزاری برای تامین اهداف خود استفاده می‌کنند، اما تهدید این مساله برای همه کشورهای منطقه و جهان است و مبارزه با آن نیز عزم و اراده‌ای محکم و مشترک را می‌طلبد.

افغانستان به تعهداتش در قبال حق‌آبه ایران عمل می‌کند 

کنعانی افزود: در اجرای معاهده ۱۳۵۱ بین ایران و افغانستان، ما مطالبه حق آبه تعیین شده ایران را از طرف افغانستانی به طور جدی در همه سطوح داشتیم. از ابتدای سال نیز بحث رهاسازی آب از سد کمال خان هم شروع شده و خوشبختانه در چهارچوب گفت‌وگوهای انجام شده، شاهد جریان آب به سمت مرزهای ایران هستیم. 

وی ادامه داد: بر اساس اطلاعی که داریم، از زمان رهاسازی این آب حدودا ۱۱۲ میلیون متر مکعب آب وارد مرزها و خاک ایران شده و جریان آب کماکان وجود دارد. در طول سال گذشته هیات حاکمه افغانستان در خصوص سد کمال خان اصلاح و مرمتی در دریچه‌های این سد انجام داده است. 

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: ایران انتظار دارد که طرف مقابل بر اساس تعهد خود در قبال معاهده مزبور در خصوص حق آبه عمل کند. 

اگر آمریکا دنبال آتش‌بس بود، ارسال تسلیحات به اسرائیل را قطع می‌کرد 

کنعانی گفت: مسأله فلسطین مهمترین موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی است، آتش بس فوری در این جنگ فوری‌ترین نیاز این مساله است و پس از آن نیز تحقق اهدافی از جمله گشایش کامل معابر کمک رسانی برای رسیدن کمک‌های بشردوستانه است. موضوع آزادی و تبادل اسرا هم یکی از موضوعات مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی ادامه داد: اینکه آمریکا هم یکی از کشورهایی است که می‌خواهد راهکار سازش را پیگیری کند، اساسا در این مدت نشان داده که بازیگری برای ایفای این نقش نیست و اگر اراده‌ای برای آتش بس داشت می‌توانست با قطع فوری حمایت‌های مالی، سیاسی و عدم ارسال تسلیحات به اسرائیل به توقف جنگ کمک کند. دولت امریکا در این زمینه صلاحیت و صداقت خود را اثبات نکرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران در این زمینه تلاش‌های دیپلماتیک ارزنده‌ای را در سازمان ملل و به‌ خصوص در شورای امنیت و بسیاری دیگر از مجامع منطقه‌ای و بین المللی داشته و همچنان هم به تلاش‌های دیپلماتیک خود تا دستیابی به آتش بس و توقف جنگ در غزه ادامه می‌دهد.